Psychosociale begeleiding

Inleiding

Als u te horen krijgt dat u kanker heeft of een hematologische ziekte, kan er veel veranderen in uw leven en dat van uw naasten. Niet alleen lichamelijk, maar ook emotioneel krijgt u veel te verwerken. Angst, onzekerheid, woede en verdriet zijn emoties die bij het ziektebeeld kunnen horen. De ziekte kan ook vragen oproepen als: waarom ik, wat gebeurt er met mijn partner, mijn kinderen, hoe moet ik verder?

De behandelend arts en betrokken verpleegkundigen, vormen de eerste vraagbaak voor patiënten. Zij verlenen basale psychosociale zorg. Deze zorg bestaat uit goede voorlichting, eerste opvang bij slecht nieuws, steun bij het omgaan tijdens het ziektetraject. Een aanzienlijk deel (25-50%) van alle patiënten ervaart echter tijdens de behandeling, in de controlefase of nadat het hele behandeltraject is afgesloten, problemen op emotioneel, sociaal, praktisch en levensbeschouwelijk gebied, waarbij hulp van een gespecialiseerde psychosociale en/of (para)medische hulpverlener welkom is. Om patiënten te helpen deze psychische belasting bespreekbaar te maken met de arts heeft het IKNL de zogenaamde lastmeter ontwikkeld. U kunt de lastmeter invullen, uitprinten en bespreken met de behandelde arts en betrokken verpleegkundigen. Zie: www.lastmeter.nl
(bron: IKNL; Verantwoording: Werkgroep Richtlijn detecteren behoefte psychosciale zorg 2010).

De lastmeter kan u helpen om samen met de arts of verpleegkundige na te gaan op welk vlak problemen liggen, de behoefte en wenselijkheid te peilen om gespecialiseerde hulp in te zetten en indien nodig een doorverwijzing te realiseren naar gespecialiseerde hulpverlening.

Praten met een maatschappelijk werker, psycholoog of geestelijk verzorger kan u helpen om te gaan met uw vragen en emoties.

U kunt bijvoorbeeld contact opnemen met het psychosociale team als u moeite heeft met:

• het verwerken en accepteren van uw ziekte;
• problemen in de relatie met uw partner, kinderen en/of familie;
• het aanpassen aan de nieuwe (sociale) situatie;
• het maken van keuzes rondom uw behandeling;
• de communicatie met de zorgverleners in het ziekenhuis;
• problemen bij studie, werk of uitkering;
• het omgaan met verlies en rouw;
• vragen met betrekking tot spiritualiteit en geloof;
• seksualiteit of zelfbeeld.

Ook uw partner of andere familieleden kunnen het team benaderen met een hulpvraag.

Hier leest u meer over de gang van zaken rondom de psychosociale begeleiding in het Oncologie Centrum.

Psychosociaal team

Het psychosociaal team van het Oncologie Centrum bestaat uit twee oncologisch maatschappelijk werkers, een geestelijk verzorger en een psycholoog. Afhankelijk van uw hulpvraag kunt u bij een van hen terecht.

Medisch maatschappelijk werker

Door de diagnoses, de behandeling en/of de ziekenhuisopname kan uw dagelijks leven en dat van uw gezin ontregeld raken. Als u zich zorgen maakt over het verloop en eventuele gevolgen van uw ziekte, kunt u onzeker of gespannen zijn. U kunt zich ook angstig of verdrietig voelen. Uw ziekte en/of de behandeling kan van invloed zijn op uzelf en de relatie met uw partner. Soms kunnen er problemen ontstaan met de kinderen. Een medisch maatschappelijk werker kan u helpen met deze emoties om te gaan. Ook bij praktische problemen kan een maatschappelijk werker u adviseren of helpen.

In het eerste gesprek bespreekt u samen met de maatschappelijk werker of zij u de hulp kan bieden die u nodig heeft. Het kan zijn dat u samen besluit dat doorverwijzing naar een andere instantie of hulpverlener beter is. In de gesprekken met de maatschappelijk werker bespreekt u uw ziekte, eventuele (langdurige) opname, behandeling en de gevolgen hiervan voor u, uw partner en uw gezin.

De maatschappelijk werker begeleidt en ondersteunt u hierbij. U kunt alleen of samen met uw partner en/of belangrijke naaste(n) deze gesprekken voeren.

Ook als er onduidelijkheid is of uw vraag bij de maatschappelijk werker thuishoort, is het toch verstandig om contact op te nemen. U kunt dan samen bekijken wat er moet gebeuren en wie of welke instantie ingeschakeld kan worden.

Medisch psycholoog

De medisch psycholoog van het Oncologie Centrum behandelt patiënten of hun naasten met psychische klachten bij (of na) kanker. Hierbij kan het bijvoorbeeld gaan om klachten als angst, depressiviteit, relatieproblemen of een traumatische ervaring na behandeling. Dergelijke klachten kunnen uw dagelijks leven en welzijn belemmeren en ontregelen. Het kan ook zijn dat eerdere psychische klachten terugkomen of verergeren door de ziekte, bijvoorbeeld depressieve klachten of rouwklachten in verband met een eerder geleden verlies.

De psycholoog geeft u informatie over de bij kanker horende verwerkingsprocessen en biedt u waar nodig psychologische begeleiding en behandeling. Psychologische behandeling begint met het uitvragen van uw klachten en het bepalen van uw hulpvraag (doel). Daarna stelt de psycholoog een passende werkwijze (therapie) voor om zo samen met u aan de klachten te werken. Het kan ook zijn dat de psycholoog u doorverwijst naar een andere zorgverlener binnen of buiten het UMCG, als dit beter bij uw hulpvraag past. Denkt u hierbij bijvoorbeeld aan maatschappelijk werk, psychiatrie of de GGZ.

Geestelijk verzorger

Als u geconfronteerd wordt met een ernstige ziekte, kunnen vragen bij u opkomen, waar u eerder mogelijk minder bij stilstond: vragen over wat uw leven zin geeft, vragen over leven en dood, vragen naar het waarom van dit lijden en vragen naar de waarde van uw geloof of levensovertuiging. Om u te helpen richting te geven aan deze en andere vragen, kan een gesprek met een geestelijk verzorger uitkomst bieden.

Met de geestelijk verzorger kunt u een gesprek voeren over uw levensverhaal in relatie met uw levens- of geloofsovertuiging. Samen kan ook gezocht worden naar een passend ritueel om u te ondersteunen, te troosten of waar u rust in kunt vinden, zoals gebed, communie, ziekenzalving of meditatie. Een gesprek kan ook gaan over ethische dilemma’s, zoals euthanasie en zin van behandeling. U hoeft geen vastomlijnde geloof- of levensovertuiging te hebben om een gesprek met een geestelijk verzorger aan te gaan.

Elke zondagmorgen om 10.30 uur is er de mogelijkheid om een oecumenische viering onder leiding van één van de geestelijk verzorgers bij te wonen in de Ronde Zaal van het UMCG. U kunt de oecumenische viering ook volgen via UMCG TeeVee.

Gesprekken

De gesprekken met de leden van het psychosociaal team kunnen plaatsvinden tijdens uw opname of in combinatie met een polikliniekbezoek. Ook na beëindiging van uw behandeling blijft het mogelijk om met iemand van het psychosociale team te spreken. Daarnaast biedt het team aan nabestaanden de mogelijkheid tot het hebben van een of meerdere nagesprekken. Er zijn geen kosten verbonden aan deze gesprekken.

Beroepsgeheim

Het team werkt nauw samen met artsen, verpleegkundigen en andere zorgverleners in het UMCG. Alle leden van het team hebben beroepsgeheim, dat betekent dat wat u met hen bespreekt, geheim blijft. Soms kan het voorkomen dat een lid van het team het belangrijk vindt andere zorgverleners in te lichten over een specifieke situatie. Dit gebeurt altijd in overleg met u.

Contact

U kunt met uw arts of verpleegkundige overleggen bij wie van het team u het beste terecht kunt met uw vraag. Uw arts of verpleegkundige kan eventueel voor u contact leggen met een lid van het team.

Vragen

Als u na het lezen van deze informatie vragen heeft, kunt u ook langslopen bij het Informatiecentrum Oncologie. Mogelijk kan de medewerker u verder helpen. Zij kan u ook telefonisch in contact brengen met één van de leden van het psychosociaal team.
Het centrum is op werkdagen geopend van 9.00 – 16.30 uur en bevindt zich op Fonteinstraat 20A.
Telefonisch is het Informatiecentrum Oncologie te bereiken op telefoonnummer (050) 361 59 34.